Kwaliteiten; Wat kan ik?

Tijdens je opleiding, tijdens je eerste echte baan, zelfs na jaren van deelname aan het werkende leven kan het lastig zijn om te benoemen wat je nu eigenlijk goed kan. Het kan onduidelijk zijn wat maakt dat je succesvol bent in je werk, en ook waardoor het komt dat sommige aspecten misschien minder goed gaan. Dit kan komen omdat je zelden feedback krijgt (vraagt), omdat je je ware talenten in huidige functie nauwelijks gebruikt of omdat voor een objectief beeld van jouw kwaliteiten eigenlijk een vergelijking met een ander nodig is. En zo kun je in de situatie komen dat je jezelf afvraagt; ‘Wat kan ik?’.

Competenties, vaardigheden en kwaliteiten

Als het gaat om wat je kunt, worden er tegenwoordig een hoop verschillende benamingen voor dit ‘kunnen’ gebruikt. Je hebt bijvoorbeeld vaardigheden, competenties, eigenschappen, kwaliteiten en talenten. Om hierin een onderscheid te kunnen maken wordt er vaak een splitsing gemaakt tussen ‘dingen’ die je goed kan én die aangeleerd zijn. En dingen die je goed kan, maar die meer vanuit jezelf komen, die als het ware horen bij wie jij als persoon bent. Je gedrag en houding horen daar ook bij. Snel kunnen typen bijvoorbeeld is een vaardigheid die aangeleerd is. Als je nog nooit een toetsenbord gezien hebt, is de kans gering dat je bij het 1e gebruik direct 120 aanslagen per minuut haalt. Doorzettingsvermogen zit echter meer verankerd in jouw ‘zijn’. Hetzelfde geldt voor overtuigingskracht, of bijvoorbeeld assertiviteit. Voor dit soort kwaliteiten geldt dat ze er vaak gewoon zijn en dat je er met training en oefening beter in kunt worden, maar dat het nooit je sterkste eigenschappen zullen worden als het van ‘nature’ niet je sterkste kanten zijn.

Dit onderscheid kan je helpen om te onderzoeken op wel vlak jouw kwaliteiten zich bevinden en in welke mate ze te beïnvloeden of te ontwikkelen zijn. Onthoud daarbij dat vaardigheden goed te ontwikkelen zijn, houding en gedrag zeer beïnvloedbaar zijn en dat eigenschappen die meer in je persoonlijkheid verankerd liggen het minst te veranderen zijn. Het is daarom ook aan te raden om vooral uit te gaan van wat je goed kan, je kunt een mensenleven bezig zijn om jezelf te veranderen op punten die je minder onder de knie hebt. En dat is toch wel een beetje zonde van je tijd. Tenzij ze je dusdanig belemmeren dat je wel moet.

‘Wat kan ik?’ en je loopbaan

Om een inkomen te vergaren dien je een bepaalde prestatie als compensatie te leveren. Wanneer je iets goed kan, zijn mensen bereid daarvoor te betalen. Een bijkomend voordeel van iets wat je goed kan, is dat je dat ook vaak leuk vindt om te doen. Zeker als je het vergelijkt met iets wat je niet goed kan. Om plezier te hebben, om voldoening te krijgen, om een inkomen te vergaren en om succes te kunnen ervaren is het dus van belang om inzicht te krijgen in jouw specifieke kwaliteiten. Het inzicht hierin geeft niet alleen vertrouwen, maar is ook een goed kompas om de haalbaarheid van jouw wensen te toetsen. Als je bijvoorbeeld wiskundeleraar wil worden, maar je kunt niet tellen, is de kans dat je aangenomen wordt, of succesvol zal zijn, niet zo groot. De kans dat je plezier zult hebben, wanneer iemand die ook niet kan tellen je toch aanneemt, is eveneens zeer gering. Wanneer je echter zeer sterk bent in het leggen van verbanden, over een stevig analytisch vermogen beschikt, dan zou een toekomst in het onderzoek een realistische mogelijkheid kunnen zijn. Als je dit ambieert natuurlijk. Antwoord kunnen geven op de vraag ‘Wat kan ik?’ kan zodoende zeer bepalend zijn in de mogelijkheden die je hebt. Het vergroot de kans op succes en het verkleint de kans op teleurstelling.

Wat kan ik? en Psychologische testen

Om meer inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten zijn er naast oefeningen ook diverse wetenschappelijk onderbouwde testen die je zou kunnen doen. Dit soort testen zijn vaak gestructureerde vragenlijsten waarmee je jouw kwaliteiten kunt vergelijken met die van anderen doordat het mogelijk is om normgroepen te selecteren. Voorbeelden van dit soort testen zijn capaciteitentesten en competentietesten.

In relatie tot jouw loopbaan zeggen kwaliteiten iets over het soort functie en rol waarin je het best tot je recht komt en het prettigst functioneert. Een goede manier om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten is de STAR-methode.

Waar ben jij goed in?